Bijdrage bij boeksymposium Tot hier: filosofische herinneringen - memoires van Kars Veling

Op vrijdag 24 oktober werd de memoires van Kars Veling - Tot hier: filosofische herinneringen - gepresenteerd op een bijeenkomst aan de Theologische Universiteit Utrecht.

In twintig hoofdstukken blikt de onlangs overleden filosoof, theoloog, Eerste en Tweede Kamerlid en ChristenUnie-leider Veling terug op het zo diverse en indrukwekkende werk dat hij verzet heeft. Een grote rol daarin speelt zijn dienstbaarheid aan de democratie, in denken en in daden - uiteraard als kwartiermaker en eerste directeur van ProDemos.

Over Velings bijdrage aan ons begrip van burgerschap en zijn persoon sprak leerstoelhouder Rijpkema op de bijeenkomst in Utrecht. Wat een contrast is zijn zachte stem en kalme afweging met het huidige niet zelden oververhitte debat.

Uit de bijdrage van Rijpkema:

‘Wat die pagina’s [van Tot hier] volgens mij prachtig laten zien is de voortdurende zoektocht van Kars om instituties en cultuur met elkaar te verbinden. Dat mag misschien niet verbazen voor een van de drijvende krachten achter een organisatie als ProDemos, maar toch valt op hoe afgewogen en genuanceerd Kars zoekt naar manieren om de wenselijkheid en werking van democratische instituties op een verantwoorde manier invoelbaar te maken. Hoe voorkom je dat je bij die uitleg te veel versimpelt, en daarmee uiteindelijk het idee misschien zelfs schade toebrengt? Dat vraagt Kars zich steeds af. Daarvoor heeft hij binnen en buiten ProDemos een hele reeks ideeën en praktijken ontwikkelt.

Die bijdrage van Kars heeft niets aan actualiteit ingeboet. Sterker nog, ik denk dat het zelfs heel belangrijk is dat zijn genuanceerde stem nog steeds, dankzij deze filosofische memoires, door kan klinken in het huidige debat. Want misschien nog wel meer dan rond de oprichting van ProDemos wordt tegenwoordig gezocht naar manieren om ons ‘democratische ethos’ op peil te houden. De democratische rechtsstaat steunt op instituties én cultuur – en ook ten aanzien van dat laatste zijn de zorgen toegenomen. In Nederland en elders laten verschillende onderzoeken zien dat de steun voor democratie regelmatig partijdig en/of conditioneel kan zijn. In abstracte zin is er hier en elders ruime steun voor ‘democratie’, maar als het concreet wordt – bijvoorbeeld: veroordeel ik ook het ondemocratisch handelen van de leider van de partij van mijn eigen voorkeur? – blijken die waarden een stuk minder ‘hard’ te zijn.

(…)

In een tijd waarin we steeds meer gedwongen worden de waarde van democratie onder woorden te brengen en naar de aanjagers van ons democratisch samenleven te zoeken, kunnen we alleen maar heel dankbaar zijn dat we daarin ook nu nog bijgestaan kunnen worden door juist Kars.’

Meer informatie over het boek is hier te vinden bij de uitgever.